*** علل درد عضلات ***
(Delayed Onset Muscle Soreness (DOMS
درد عضلانی تاخیر یافته
هر وقت شما به یک فعالیت فیزیکی در حد غیر معمول مشغول می‌شوید، خواه بنلد کردن یک شیء سنگین یا دویدن و یا حتی حرکت دادن اثاثیه منزل. این فشارها و کشش‌ها (نه در حد خیلی شدید) موجب بوجودآمدن پارگی‌های میکروسکوپیک (Tears) در بافت عضلات میگردد. خلاصه اینکه بعد از انجام بعضی انواع فعالیتهای فیزیکی سنگین ، استرس فیزیکی قابل توجهی بر عضلات وارد میشود، بخصوص زمانی که مورد و فعالیت جدیدی برای سیستم بدن شما باشد و یا در مراحل آغازین یک برنامه تمرینی هستید، طبیعی است که در عضلات احساس درد کنید.
نگران نباشید، این امری است طبیعی. وقتی بدن شما عضلات آسیب دیده و دردناک را بازسازی می‌کند، آن عضلات قوی تر و حجیم تر از قبل رشد می‌کنند، این همان مکانیسمی است که ورزشکاران حرفه‌ای از آن در جهت قوی تر، حجیم تر و سریع تر شدن عضلاتشان، بهره میبرند، بنابر یک قاعده عمومی هر چقدر شما تمرین و فعالیت فیزیکی بیشتری انجام دهید، پارگی‌های میکروسکوپیک ( Tears) بیشتری در عضلات شما ایجاد میشود و متعاقباً درد بیشتری در آن عضلات که بدن شما در حال بازسازی و مرمت آنها است، احساس می‌کنید.
علل درد : این درد هم نتیجه آسیب و استرس فیزیکی است که شما حین تمرین به عضلات وارد آورده‌اید و باعث ایجاد التهاب (inflammation) توأم با پارگی‌های میکروسکوپیک شده‌اید و هم حاصل موارد زائد تولید شده در عضلات هنگام فعالیت است.(اسید لاکتیک)
درد عضلانی تاخیر یافته Delayed Onset Muscle Soreness
فیزیولوژیست‌های ورزشی اظهار می‌کنند که افزایش تدریجی ناراحتی یا درد عضله که طی 24 الی 48 ساعت پس از ورزش و تمرین روی می‌دهد و اصطلاحاً درد عضلانی تاخیر یافته (DOMS) نام دارد، امری کاملاً طبیعی است.
مشخصات : این نوع درد (DOMS) خود را به صورت درد از نوع مات ـ گنگ و مبهم (dull)، لوگالیزه (موضعی) و در گروه عضلات تمرین داده شده که دامنة حرکت عضو یا عضله مربوطه را محدود نمی‌سازد، اما منجر به سختی و کاهش زودگذر قدرت عضلانی میشود ، تظاهر می‌کند. این دردها عمدتا خفیف و ضعیف می‌باشند و دلالت بر این می‌کند که عضلات شما با برنامه تمرینی شما درحال سازگاری هستند و متعاقب تمرینات بعدی، عضلات بهتر و قوی‌تر عمل می‌کنند.
هیچکس نسبت به این نوع درد عضلات ایمن نیست، هم ورزشکاران مبتدی و هم ورزشکاران حرفه‌ای یا بدنسازها DOMS را تجربه می‌کنند.
اما برای افرادی که واجد شرایط لازم نیستند و برای اولین بار است که به تمرین می‌پردازند ممکن است موجب ایجاد نگرانی و ترس شود. بدین جهت این افراد درمراحل نخستین تمرینات به یک مربی یا راهنما نیاز دارند.
راه‌های پیشگیری یا کاستن درد عضلانی تاخیر یافته(DOMS):
1- گرم کردن بدن و انجام حرکات کششی ملایم قبل از تمرین (حدود 15 دقیقه) به شکستن چرخه‌ای که از درد عضلات شروع و به اسپاسم، سفتی و کاهش دامنة حرکت عضلات منتهی میشود، کمک می‌کند.
2- نوشیدن آب قبل، بعد و حین تمرین(Hydrate) : به مقدار کافی آب یا نوشیدنی‌های ورزشی که حاوی الکترولیت‌های لازمه هستند، بنوشید.
3- اگر تمرین قدرتی (مانند بدنسازی یا پاورلیفتینگ) انجام می‌دهید، به عضله یا گروه عضلاتی که روی آنها کار می‌کنید ، بین ست‌ها کشش ملایمی بدهید.
4- مرحله سرد کردن بدن بعد از تمرین : بلافاصله بعد از تمرین حدود 5 الی 10 دقیقه حرکات ایروبیک سبک مانند جاگینگ یا قدم زدن توأم با حرکات کششی انجام دهید . این حرکات به سیستم گردش خون و سیستم لنفاتیک کمک می‌کند تا مواد زائد حاصله از تمرین (اسید لاکتیک) از بدن و عضلات دفع شوند.
5- انجام ماساژ پس از تمرین
6- سرما درمانی(گذاشتن کیسه یخ) بلافاصله بعد از تمرین، بر روی گروه عضلات کار کرده ( بعد از تمرینات بسیار سنگین،مانند پاورلیفتینگ که فرد احساس سوزش در عضلات دارد - توضیحات از مترجم )
7- مصرف ویتامین C به مقدار زیاد (روزانه حدود mg 500) به کاهش درد کمک می‌کند.
* هنگامیکه دچار درد عضلات هستید انتظار نداشته باشید که رکورد شخصی خود را بتوانید بزنید چون حین درد عضلات (DOMS) مقداری از پتانسیل ورزشی شما کاسته میشود.
* درد عضلانی تاخیر یافته (DOMS) روی قسمت‌هایی از بدن که فعالیت داشته‌اند، تاثیر می‌کند پس شما هنگامیکه عضلات کارکرده و خسته در حال ترمیم و بازسازی هستند، می‌توانید دیگر گروه عضلات را تمرین دهید.
** نکته مهم: زیاد به خودتان سخت نگیرید، در چند روزی که بدن شما در حال سازگاری با تمرینات سنگین است به تمرینات سبک مانند پیاده روی و شنا بپردازید.
به طور خلاصه باید گفت که خود را لت و پار نکنید و زیاد سخت نگیرید و ریلکس باشید!
* وقتی که شخصی یک دوره تمرینی کامل را انجام می‌دهد، برای چند هفته یا چند ماه در برابر صدمات عضلانی ایمن میشود و بعد از انجام تمرینات دردوره‌های بعدی در عضلات او آسیب (Tears) کمتری ایجاد خواهد شد و نیز درد کمتری نسبت به دوره‌های قبل احساس خواهد کرد و مهم تر از همه اینکه بازیابی قدرت عضلانی وی سریع تر خواهد شد. بدین علت است که ورزشکاران حرفه‌ای به صورت مداوم و پیوسته تمرین نمی‌کنند، بلکه به صورت منقطع و متناوب (Cross – Train) به تمرین می‌پردازند و برای چالش بیشتر و پیشرفت بهتردر قدرت و حجم عضلانی‌شان متناوباً برنامه روتین تمرینات خود را تغییر می‌دهند . مثلا در عرض یک هفته 2 روز تمرین شدید و سنگین انجام می‌دهند و بقیه روزهای هفته را به تمرینان ایروبیک سبک می‌پردازند.
* این نوع درد (DOMS) می‌تواند به عنوان یک ترغیب و دلگرمی برای افراد در یک برنامه ورزشی یا دوره تمرینی نقش مهمی داشته باشد، چون آنها می‌خواهند بعد از تمرین وهرچه زودتر نتیجه فعالیتهای خود را ببینند و این نوع درد نشان دهنده این است که آنها حقیقتاً عضلات خود را به کار گرفته‌اند.
چگونه می‌توان از شدت این دردها کاست و یا به نوعی درمان کرد؟
پژوهشگران و فیزیولوژیست‌های ورزشی هنوز چاره‌ای یا دارویی(Panacea)برای حل این مسئله (DOMS) نیافته‌اند، هر چند روشهای متعددی همچون گذاشتن کیسه یخ بر روی عضله مورد نظر، استراحت، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID)، ماساژ، حرارت و کشش و... که در فرآیند بهبودی این دردها مفید بوده، گزارش شده است.
* نکته: داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی (مانند ایبوپروفن، سلکوکسیب، ناپروکسن و ...)می‌توانند در جهت رفع این دردها بسیار مفید باشند اما در میان پژوهشگران بحث بر این است که مصرف این داروها پیشرفت و تقویت عضلات را محدود می‌سازد.
* نکته: دقت شود که سرما درمانی در 48 ساعت اول و گرما درمانی بعد از 48 ساعت انجام می‌گیرد.
* نکته بسیار مهم: تشخیص نوع و منشأ درد و شناخت تفاوت‌های بین درد عضلانی ملایم و متعادل که ناشی از تمرین نرمال می‌باشد و درد ناشی از تمرین بیش از حد (overuse) یا آسیب عضلانی.
اگر درد عضلانی مانع از انجام فعالیتهایی که به زندگی روزانه و شغل و کارتان وابسته است، گردد نتیجه می‌گیریم که درد بسیار شدید است و ناشی از تمرین فیزیکی متعادل و نرمال نیست.
درد شدید عضلات در اثر کشیدگی (Strain) یا به علت تمرین شدید و بیش از حد (overexert):
این مورد زمانی اتفاق می‌افتد که شما عضلات را بیش از حد تحت فشار قرار دهید و معمولا در افرادی شایع است که در ابتدا و شروع یک برنامه تمرینی هستند و تمرینات خود را در مراحل نخستین برنامه تمرینی بیش از حد نرمال انجام می‌دهند(overdo)
علائم : شبیه قسمت قبل (درد عضلاتی تاخیر یافته) می‌باشد، اما علاوه بر آن در محل عضلات دچار کشیدگی درد درحین لمس(Tenderness) وجود دارد و نیز سفتی و سختی دردناکی درعضلات بوجود می آید که می‌تواند منجر به محدودیت دامنه حرکت عضو مربوطه میگردد.
پارگی عضلات:
این مورد معمولاً زمانی اتفاق که عضلات برای اعمال فشار شدید آمادگی کافی ندارند یا فشار و استرس وارد شده بر عضلات در تمرین شدید، بیش از حد توان عضله مربوطه باشد.
بسته به شدت فشار و استرس فیزیکی وارده ویا شدت تمرین بیش از حد (overexert)، می‌تواند قسمتی از عضله و یا کل عضله دچار پارگی شود. پارگی شدید موجب تجمع خون در اطراف عضله آسیب دیده گردد.
در پارگی بسیار بزرگ یا پارگی کامل عضله درد بسیار شدیدی احساس میشود و موجب ناتوانی کامل در کار عضله یا عضو مربوطه میگردد.
درمان : یخ درمانی ، استفاده از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (ایبوپروفن ،سلکوکسیب،ناپروکسن و ...)
مراجعه به پزشک در اولین فرصت .
ترجمه و تنظیم : دکترآرش صابر : translated by
Dr. Arash Saber
منابع اینترنتی : www.medicinenet.com
www.howtogetridofstuff.com
آسیب های ورزشی در ورزش های رزمی Sports injuries in Martial Arts پیش زمینه
پرداختن به ورزشهای رزمی در بین افراد به مقاصد مختلفی صورت می گیرد. این امر می تواند بعنوان هنری در جهت تناسب اندام و افزایش انعطاف پذیری یا برای رقابت و مسابقه و یا به منظور دفاع شخصی مورد استفاده قرار گیرد. بر خلاف آنچه تصور همگانی است میزان بروز آسیبهای جدی در این ورزش به نسبت پائین است مثلاً میزان بروز آسیب در ورزشهای رزمی در حدود 10/1 فوتبال است و 2/1 کشتی است.
میزان بروز صدمات با میزان مهارت ورزشکار ( رنگ کمربند ) رابطه معکوس دارد. از سویی شدت صدمات ایجاد شده با میزان مهارت ورزشکار در رابطه مستقیم قرار دارد ( بخاطر استفاده از مانورهای ترکیبی و خطرناکتر ) لذا هر چه فرد با مهارت تر و حرفه ای تر شود اگر چه میزان آسیبهای وی کاهش می یابد اما اگر صدمه ببیند احتمال شدیدتر بودن آن افزایش می یابد.
فرکانس • احتمال صدمه دیدگی در ورزشهای رزمی در حدود 17 در 000/100 نفر است. این میزان در فوتبال 167 در 000/100 و در بسکتبال 188 در 000/100 و در کشتی 26 در 000/100 است.
• 60% از آسیبهای ورزشی رزمی کاران در هنگام تورنمنت های ورزشی و 40% آنها در زمانهای غیر از تورنمنت رخ می دهد.
• در کاراته احتمال صدمه دیدگی بدنبال اصابت مشت بیشتر از احتمال صدمه به دنبال ضربات پا است.
• در تکواندو احتمال صدمه دیدگی بدنبال ضربات پا بیشتر از احتمال صدمه بدنبال اصابت مشت است.
علل صدمات در ورزشهای رزمی • اصابت ضربات مستقیماً به بدن.
• مانورهای تعادلی و چرخشی
• حرکات تکراری مثل رقص پا یا مشت زدن به میت بصورت متوالی ( احتمال شکستگی پا در اثر استرس ).
توزیع صدمات در ورزشهای رزمی
- در تکواندو به این صورت است :
• 52% صدمات در ناحیه سر و گردن.
• 17% صدمات در ناحیه اندام فوقانی.
• 17% صدمات در ناحیه انجام تحتانی.
شایع ترین و شدیدترین آسیب های مرتبط با ورزش های رزمی - شایعترین صدمات و آسیب های ورزشی در ورزشهای رزمی عبارتند از: له شدگی ها، خراشیدگی ها و کشیدگی های رباطی و عضلانی تاندونی.
- شدیدترن آسیبهای مرتبط با این ورزش عبارتند از ضربات به سر و صدمات مغزی و پارگی احشای داخل شکم مثل کبد و طحال.
انواع صدمات نواحی خاص بدن • صدمات سر و گردن :این صدمات عمدتاً عبارتند از : پارگی و خونریزی از بینی و کبودی دور کاسه چشمی که اغلب در اثر اصابت مشت به صورت و گاهی هم در اثر اصابت پا به صورت رخ می دهد. امکان دارد خراش قرنیه در نتیجه کشیده شدن ناخن به قرنیه رخ دهد. شدیدترین حالت عبارتست از آسیب مغزی بدنبال اصابت پا طی حرکت چرخشی فرد می باشد در این موارد که ضربه شدید به سر وارد شده است باید حتماً بررسی از نظر آسیب همراه در گردن صورت گیرد. استفاده از کلاه های محافظ می تواند جلوی آسیب های بافت نرم صورت را بگیرد اما درجلوگیری از صدمات مغزی همراه با اصابت پا به سر چندان موثر نیست.
• آسیب های اندام فوقانی :شایعترین آسیب عبارتست از کبودی های ساعد و مچ.
در رفتگی آرنج وساعد اگر رخ دهد عمدتاً از نوع خلفی است در حالیکه در رفتگی شانه اگر رخ دهد در 95% موارد از نوع قدامی است. آسیب های ورزشی شایع دیگر عبارتند از شکستگی ها و کشیدگی های رباطی ( بخصوص در شانه ) و کشیدگی های عضلانی.
• آسیب های اندام تحتانی :شایعترین آسیب اندام تحتانی کبودی ها در نواحی ساق، داخل ران و پشت پا می باشد.
زانو محل صدمه پذیری در ورزش می باشد. در ورزشهای رزمی بخصوص تکواندو و کاراته که فرد دائم به جلو و عقب می رود و حرکات تعادلی زیاد است زانو بیشتر مستعد آسیب در اثر اعمال نیرو به جلو یا عقب یا طرفین داخلی و خارجی آن است.
آسیب های زانو می تواند به منیسک ها یا رباطهای زانو وارد آید یا به کشکک وارد شده و سبب شکستگی یا دررفتگی آن گردد. همچنین می تواند منجر به شکستگی استخوان در محل زانو شود و در موارد نادر منجر به دررفتگی زانو شود که حقیقتاً یک اورژانس محسوب می گردد.
پیچ خوردگی و شکستگی مچ پا از آسیب های شایع در ورزشهای رزمی محسوب می شوند. همچنین آسیب به انگشتان اول و دوم و پنجم نیز شایع است و احتمال دارد در دراز مدت در این انگشتان آرتروز رخ دهد.
• آسیب ارگان های شکم:
در ضربه به شکم بخصوص ضربات چرخشی پا احتمال آسیب ارگانهای شکمی مثل کبد، طحال، کلیه و پانکراس ( لوزالمعده ) وجود دارد. همچنین یک ضربه کنترل نشده پا می تواند به آسیب بیضه ها و خونریزی آنها منجر گردد که استفاده از محافظ توصیه می شود.
• آسیب قفسه سینه :شکستگی دنده یا التهاب قسمت قدامی دنده ( کوستوکندریت) در اثر مشت قوی یا ضربه شدید پا به قفسه سینه می تواند رخ دهد که در مواردی ورود هوا به داخل پرده جنب ایجاد می شود.
آسم و ورزش رزمی
همراهی آسم و ورزش در افرادی که این بیماری در آنها بخوبی کنترل است و نیز در افرادی که مبتلا به آسم ورزشی بوده اند و این امر در آنها کنترل شده است کاهش می یابد. نکته مهم این است که این افراد چنانچه قبل از پرداختن به تمرین یا مسابقه بخوبی و به مدت کافی بدن خود را گرم کنند ( با نرمش ) بخاطر اتساع کافی برونش ها قدرت تحمل بیشتری در مقابل حمله احتمالی آسم پیدا می کنند و کمتر دچار حملات احتمالی خواهند شد.
تشنج و ورزشهای رزمی نشان داده شده است که یک برنامه منظم ورزشی می تواند به کنترل حملات تشنج در افراد مبتلا کمک شایانی کند. اما اینکه فردی با سابقه تشنج می تواند به ورزشهای رزمی بپردازد یا خیر بر عهده پزشک است که تصمیم می گیرد.
پیشگیری از آسیب ها در ورزشهای رزمی استفاده از وسایل محافظتی برای ساق، پا، دست، بازو و قفسه سینه می تواند میزان صدمات را کاهش دهد. کلاه مناسب در تکواندو اهمیت دارد. استفاده از محافظ های دندان و بیضه اهمیت دارد. گرم کردن مناسب حداقل 15 دقیقه قبل از مسابقه و عمدتاً با انجام حرکات کششی به نحو محسوسی صدمات ورزشی را در این ورزش کاهش می دهد. توجه داشته باشید درصد قابل ملاحظه ای از صدمات در هنگام خستگی ورزشکار رخ می دهد، لذا هر گاه خسته شدید استراحت کنید.
درچه آسیبهایی نباید مسابقه یا تمرین را ادامه داد
- شکستگی ها
- صدمات مغزی که منجر به اختلال در تعیین مکان و زمان و یا اختلال در حافظه شده اند و بخصوص آنها که سبب عدم هوشیاری شده اند.
- صدمات چشمی که دید را مختل کرده اند مثل کبودی های شدید یا خراشیدگی قرنیه.
- موارد خاص از صدمه به بیضه ها که در آنها بهبود درد رخ نداده یا متورم شده و خونریزی دارند.
چه افرادی نباید بصورت رقابتی ورزشهای رزمی را انجام دهند
- آنها که دچار التهاب قلبی هستند ( کاردیت )
- افرادی که فشار خون آنها کنترل نشده است.
- افرادی که بیماری قلبی مادرزادی شدید دارند.
- افرادی که تشنج در آنها بخوبی کنترل نشده است.
- عدم وجود یک چشم.
- داشتن یک کلیه.
- بزرگی کبد.
- بزرگی طحال
- نارسایی ریوی
- ناپایداری مفصل بین استخوانهای اطلس و آسه درگردن
- افرادی که بیماری پوستی عفونی و قابل انتقال دارند ( تا زمانیکه عفونت در آنها خوب نشده یا قابلیت انتقال دارد). منبع : رادیولوژی و طب ورزشی با تشکر از دکتر دانیال شریفی رضوی
آسیبهای ورزشی, پیشگیری و درمان Sports injuries Prevent-Management&Treatment
آسیب ورزشی و پیشگیری از آن از مقولات مهم طب ورزش می باشد.آسیب های ورزشی خوشبختانه اغلب بطور موثر درمان می شوند و اغلب افرادی که دچار صدمه دیدگی ورزشی می شوند به نحو رضایتبخشی دوباره به ورزش باز می گردند. از سویی بسیاری از صدمات ورزشی و عوارض ناشی از آن را می توان پیشگیری نمود.
بطور کلی صدمات ورزشی یا بصورت حاد ایجاد می شوند و یا مزمن هستند.آسیبهای ورزشی حادمثل پیچ خوردگی ها,دررفتگی ها,کبودی ها,خراشیدگی ها, کشیدگی عضلات , رباطها , شکستگی ها , آسیب مغزی , کمر درد حاد , زانو درد حاد و سر درد معمولاً به دنبال ضربه و تروما رخ می دهند.شایعترین آسیب و صدمه ورزشی حاد را کبودی ها و خراشیدگی ها تشکیل می دهند.آسیب و درد مچ پا را شایع ترین آسیبهای ورزشی اسکلتی عضلانی محسوب می کنند و شایع ترین آسیب مچ پا هم پیچ خوردگی مچ پا می باشد که سبب درد پا می شود.
علائم و نشانه های آسیبهای ورزشی حاد عبارتند از:
1- درد شدید و ناگهانی
2- تورم
3- عدم توانایی در تحمل وزن بدن روی اندام تحتانی
4- حساسیت در لمس ناحیه
5- عدم توانایی در حرکت مفصل در تمام دامنه حرکتی آن
6- ضعف شدید اندام
7- در رفتگی یا شکستگی قابل مشاهده
آسیبهای ورزشی مزمنمعمولاً ناشی از فعالیت بیش از حد و اعمال نیرو بر روی یک بخش خاص از بدن در هنگام ورزش رخ می دهد.
علایم و نشانه های آسیبهای ورزشی مزمن عبارتند از :1- دردی که با انجام حرکات ورزشی تشدید و با استراحت بهبود می یابد.
2- درد از نوع گنگ و مبهم است.
3- تورم
انواع شایع آسیبهای ورزشی 1- کشیدگی و پارگی های عضلات و رباطها
Sprain به کشیدگی رباطها ( که استخوانها را به هم ارتباط می دهند ) اطلاق می گردد. علل ایجاد کشیدگی رباطها عمدتاً ضربات هستند که سبب جابجایی استخوانها از هم در محل مفصل و کشیدگی رباط یا پارگی آنها می شوند. این کشیدگی ها 3 درجه دارند که درجه 1 آن کشیدگی خفیف و درجه 3 آن پارگی کامل رباط است. نواحی از بدن که بیشتر در معرض این آسیب قرار دارند عبارتند از مچ پا, زانو و مچ دست است.مثلا کشیدگی رباط های عضلات جمع کننده انگشتان در محل مچ دست از علل شایع درد دست در ورزشکاران است. علائم ایجاد sprain شامل درجات مختلفی از حساسیت در لمس محل, درد, التهاب , تورم و عدم توانایی در حرکت عضو یا مفصل و یا شلی مفصل و ناپایداری آن است.
Strain به آسیب و کشیدگی واحد عضله – تاندون گفته می شود که اغلب در اثر مقاومت در برابر فشارهای کششی در اثر انقباض شدید عضلانی در ورزش های غیر تماسی ایجاد می گردد. کشش بیش از حد سبب پارگی جزئی در واحد عضله – تاندون میشود . علائم و نشانه های آن شامل درد, اسپاسم عضله و فقدان قدرت عضله, در درجات شدید پارگی عضله.
2- آسیب های زانو
بخاطر ساختمان پیچیده و متراکم و نیز تحمل وزن بدن مفصل زانو شایعترین مفصلی است که دچار صدمه ورزشی می شود. هر ساله حدود 55 میلیون نفر در آمریکا بخاطر مشکلات زانو معاینه می شوند.
آسیب های زانو می تواند خفیف یا شدید باشد از آسیب های خفیف می توان به زانوی دوندگان ( درد و حساسیت در لمس جلوی و پائین زانو ) و التهاب تاندون ها و رباط های زانو نام برد.
آسیبهای شدید زانو شامل آسیب های استخوانی و غضروفی ( غضروف مفصلی و مینسک ها ) و آسیب های شدید و پارگی های رباطهای زانو ( رباط های صلیبی قدامی و خلفی و رباط های جانبی خارجی و جانبی داخلی ) می باشد.
آسیب دیدگی و صدمات زانو عمدتاً بدنبال چرخش زانو رخ می دهد اما می تواند بواسطه اصابت ضربات, افتادن روی پاها از ارتفاع , پریدن نادرست و دویدن های طولانی و گرم کردن نامناسب روی دهد.
3- درد ساق بدنبال ورزش ( shin splint )
درد ساق در هنگام ورزش مسئله شایعی است. درد معمولاً در جلوی قسمت تحتانی ساق پا و نزدیک مچ و یا در سمت داخلی ساق رخ می دهد. این عارضه در دوندگان مشاهده میشود ومعمولا ناشی از شکستگی های استرسی یا خونرسانی ناکافی است. ریسک فاکتورهای این عارضه عبارتند از :
- تمرین بیش از حد
- روش دویدن نادرست
- تمرین های کششی نادرست
- گرم کردن ناکافی
- دویدن یا پریدن بر روی سطح سخت
- کفش نا مناسب ورزشی
4- آسیب های تاندون آشیل
آشیل تاندون عضله پشت ساقی است و در پشت مچ پا قرار دارد و مچ پا را به عقب می کشد و بطور شایعی دچار آسیبهای ورزشی می شود. طی روند پیری و نیز طی تمرین بیش از اندازه در ورزش این تاندون می تواند دچار التهاب شود. این امر تاندون را مستعد آسیب و پارگی در اثر اصابت ضربه می کند, از سویی بعلت درد ناشی از التهاب فرد از آن پا کمتر استفاده نموده و دچار تحلیل عضلانی و استعداد به صدمات ورزشی دیگر از ناحیه پا می شود.
عمدتاً آسیبهای ورزشی تاندون آشیل در افراد میانسال و مسنی که بصورت گاهگاه ورزش می کنند رخ می دهد. اغلب در اثر افزایش ناگهانی شتاب حرکت دویدن و نیز در هنگام حرکات پرشی فرد دچار آسیب می گردد.
5- شکستگی ها : در ورزش دو نوع شکستگی داریم :
a- شکستگی حاد
b- شکستگی مزمن ( stress fracture )
شکستگی حاد :ناشی از اعمال ضربه مستقیم به استخوان است. می تواند از نوع ساده ( شکستگی ساده استخوان با کمترین آسیب به بافت نرم اطراف ) و یا ترکیبی ( بیرون زدگی استخوان شکسته از سطح پوست ) باشد. اغلب شکستگی های حاد اورژانس بحساب می آیند و باید به سرعت درمان شوند بخصوص نوع ترکیبی که در معرض عفونت زخم قرار دارد.
شکستگی مزمن ( stress fracture ) :عمدتاً در پا و ساق و بخصوص در ورزش هایی که تماس تکرار شونده با سطح زمین وجود دارد دیده می شود در ژیمناستیک, ورزشهای رزمی, دو میدانی شایعتر است. اصولاً در این نوع شکستگی واضح استخوانی نمی بینیم بلکه شکستگی ها ریز و کوچک بوده و خود را با درد استخوان در هنگام اعمال نیرو روی استخوان نشان می دهد. البته گاهی هم تورم و حساسیت در لمس محل داریم.
6- در رفتگی ها جابجا شدن استخوان های دو طرف مفصل را نسبت به هم گویند. در رفتگی ها عمدتاً در ورزش های تماسی ( فوتبال , بسکتبال و ... ) و نیز ورزش هایی که در آنها کشش های شدید به اندام وارد می شود رخ می دهد. به ترتیب شیوع مفصلهای شایع عبارتند از : شانه , آرنج, مچ دست. برخورد درمانی با آسیبهای ورزشی اول اینکه هرگز زمانی که در هنگام ورزش دچار درد شدیم سعی نکنیم به حرکات و تمرین ادامه دهیم لذا اولین گام تو قف فعالیت ورزشی است. *صدمات و جراحات ورزشی نیازمند اقدام پزشکی
a . آسیب هایی که سبب درد شدید و تورم و یا بی حسی در اندام شوند.
b. عدم توانایی در تحمل وزن بدن برروی اندام آسیب دیده
c. جراحات و صدماتی که ناشی از یک آسیب قدیمی اند و اکنون در آنها دچار درد شدید ـ تورم و یا ناپایداری مفصلی ( اگر آسیب قدیمی در مفصل باشد ) شده ایم.
*صدماتی که در موارد فوق نگنجیدند را می توان در منزل یا در محیط ورزش درمان نمود جهت تسریع بهبودی باید 4 اقدام بعد از آسیب دیدگی ورزشی تا حداقل 48 ساعت بعد انجام گیرد.1- استراحت : توقف فعالیت ورزشی و استراحت دادن به ناحیه صدمه دیده اولین قدم است. چنانچه  ناحیه صدمه دیده مثلاً در پا است بخاطر نیاز به انجام فعالیتهای روزانه می توان از عصا استفاده نمود تا به عضو صدمه دیده فعالیتی وارد نشود.
2- درمان با یخ: برای انجام یخ درمانی باید کیسه حاوی یخ را به مدت 20 دقیقه برروی محل آسیب قرار دهیم و این کار را 8-4 بار در روز انجام می دهیم. توجه شود که زمان فوق نباید بیش از 20 دقیقه باشد. سرما درمانی سبب کاهش التهاب و تورم و درد می گردد.
3- فشار موضعی محل آسیب : با بانداژ کردن محل آسیب می توان از میزان تورم و التهاب کاست و روند بهبودی را تسریع نمود.
4- بالا نگه داشتن محل آسیب : در صورت آسیب دیدگی زانو, آرنج, اندام فوقانی و تحتانی می توان آنها را بالاتر از سطح قلب قرار داد. این امر به کاهش آزاد سازی فاکتورهای التهابی می انجامد و روند بهبودی را شدت می بخشد. درمان های اختصاصی در بالا اشاره شد که برای تمامی آسیبهای ورزشی می توان با استفاده از 4 مورد استراحت دادن, بالا نگه داشتن سرما درمانی و فشار موضعی درد و تورم را کاهش و روند بهبودی را تسریع نمود. اما درمانها و روشهای خاصی هم برای درمان آسیب های ورزشی وجود دارد که در زیر به اختصار در مورد آنها توضیح می دهیم: 1) داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی ( NSAIDS ) : اولین مرحله از ترمیم آسیب همان ایجاد التهاب در محل آسیب است. در واقع بوجود آوردن گرمی , تورم و حساسیت در لمس که نشانه های التهاب هستند اولین مرحله از ترمیم آسیب دیدگی است. اما التهاب شدید می تواند مضر باشد لذا برای کاهش آن اقدام می کنند. پزشکان از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مثل ایبوپروفن, ناپروکس و آسپرین برای این منظور استفاده می کنند. این داروها هم درد و هم التهاب را کاهش می دهند. داروی استامینوفن هم جزو این گروه است اما فقط ضد درد است و ضد التهاب نیست.
2) جراحی : در برخی موارد جراحی جهت ترمیم بافت همبند ( عصب ـ عروق ) و نیز شکستگی های ترکیبی لازم است. البته طیف وسیعی از آسیبهای ورزشی نیازی به جراحی ندارند.
3) درمانهای بازتوانی : بازتوانی به برنامه ای چند مرحله ای برای بازیابی توان و انعطاف عضو صدمه دیده به ما قبل آسیب دیدگی است. در اغلب آسیب ها باید هر چه سریعتر حرکات شروع شوند ( بعد از رفع درد ) این شروع زودرس فعالیت می تواند به بهبودی کمک شایانی کند باید در دامنه حرکتی مفصل انجام داد پس از اینکه در تمام دامنه حرکت قادر به حرکت شدیم باید شروع به انجام حرکات کششی نمائیم و بعد به حرکات قدرتی برای تقویت عضلات بپردازیم. توجه داشته باشیم حرکات را تا جایی ادامه بدهیم که درد نداشته باشیم به عنوان مثال چنانچه در دامنه حرکتی مفصلی در جایی درد گرفت تا آنجا که درد نیاید مفصل را حرکت می دهیم. یک برنامه بازتوانی کامل باید شامل ورزشهایی برای افزایش انعطاف پذیری, قدرت و حس عمقی باشد.
4) تحریک الکتریکی : تحریک الکتریکی مداوم سبب بهبود درد یا جلوگیری از انتقال پیام درد از اعصاب به مغز می شود. از سویی دیده شده که سبب کاهش تورم و حفظ قدرت عضلانی و جلوگیری از تحلیل  عضله می گردد.
5) سرما درمانی : با کاهش خونرسانی به عضو صدمه دیده سبب کاهش التهاب و درد می گردد. عمدتاً در 48 ساعت اول کاربرد دارد.
6) گرما درمانی : با افزایش خون رسانی سبب تسریع روند بهبودی و کاهش درد می شود اما در 48 ساعت اول نباید استفاده شود. عمدتاً در 48 ساعت اول سرما درمانی و بعد از آن گرما درمانی می کنیم.
7) اولتراسوند: امواج پرفرکانس اولتراسوند سبب ایجاد گرمای عمقی در بافت آسیب دیده می شود و روند بهبودی آسیب ورزشی را تسریع می کند.
8) ماساژ درمانی : با افزایش جریان خون عضو بهبود را تسریع می کند. در فاز حاد نباید انجام گیرد.
جلوگیری از آسیبها و صدمات ورزشی
در اطفال و نوجوانان :• گرم کردن کافی قبل از انجام حرکات ورزشی حتی حرکات مداوم ورزشی.
• عدم وادار کردن اطفال به تمرین بیش از حد
• عدم انجام حرکات ورزشی که در آنها زانوها به طرفین بیش از حد کشیده شوند مثلاً از آنها بخواهیم که زانوهای خود را زیاد از هم باز یا بسته کنند در حالیکه پاهای آنها روی زمین است.
• انجام حرکات کششی برای گرم کردن بخصوص برروی تاندون آشیل, عضلات پشت ران و عضله چهار سر جلوی ران.
• انجام حرکات برای سرد کردن بدن بعد از انجام فعالیت مثل راه رفتن بعد از انجام دو میدانی و عدم قطع ناگهانی فعالیت.
• استفاده از کفشهای مناسب ورزشی.
• استفاده از وسایل محافظتی مثل مچ بند, ساق بند و زانو بند.
• استفاده از نرم ترن سطح برای ورزش: تا حد امکان از دویدن و یا تمرین بر روی سطوح سخت مثل آسفالت پرهیز گردد.
• هنگامی که زانو در حالت غیر دینامیک خم است زاویه خم شدگی آن بیش از 90 درجه نباشد.
در بالغین :• هرگز ناگهانی و متناوب ورزش نکنید مثلاً در یک روز در هفته و آنهم شدید. سعی کنید بطور پیوسته و مداوم تمرین کنید. اغلب آسیب ها مثل آسیب تاندون آشیل که بسیار شایع است در افرادی که ناپیوسته تمرین می کنند رخ می دهد.
• اصول ورزشی را که انجام می دهید بخوبی یاد بگیرید انجام صحیح حرکات مهمترین روش برای جلوگیری از آسیب ورزشی است.
• هرگز بیش از حد توان فشار نیاورید.
• هرگز بیش از اندازه تمرین نکنید.
• محدودیت بدن خود را بشناسید هرگز توانایی های شما در صورتی که میانسال هستید مثل دوران جوانیتان نیست . فعالیتهای خود را متناسب با سن و وضعیت بدنی طراحی کنید.
• بر شدت تمرین خود آهسته آهسته بیفزایید.
• تمرکز خود را بر بهبود وضعیت قلبی- عروقی,انعطاف پذیری و افزایش قدرت همزمان بگذارید. توجه به یک بعد مثلاً افزایش قدرت از کارایی شما می کاهد و شما را مستعد آسیب می کند.
• حتماً قبل از انجام ورزش حداقل 15 دقیقه حرکات کششی انجام دهید.
• حتما بعد از انجام ورزش به آرامی خود را سرد کنید و یکباره از فعالیت دست نکشید. در زمینه آسیب های ورزش بانوان :برای جلوگیری از آسیب های ورزشی زنان تاکید بر روی افزایش قدرت عضلانی اولین توصیه است که باید به آن توجه گردد. خانمها باید از ورزش بیش از حد مثل انجام ورزشهای شدید هوازی جهت کاهش وزن پرهیز کنند چرا که این ورزش شدید می تواند به اختلال سیکل ماهانه و یا قطع آن منجر گردد. چنانچه میزان چربی بدن زنان کمتر از 25% کل وزن بدن باشد در آنها قطع سیکل ماهانه رخ می دهد لذا ورزش متناسب توصیه می گردد.
سایر توصیه ها برای جلوگیری از آسیب ورزشی بانوان مثل ورزشکاران بالغ است که اشاره شد. منبع : رادیولوژی و طب ورزشی با تشکر از دکتر دانیال شریفی رضوی
پارگی ها و آسیب رباط,تاندون و عضله Strain & Sprain in Ligaments,Tendons and Muscles کشیدگی و پارگی های رباط , تاندون ها و عضلات
حرکت ناشی از انقباض عضلات و انتقال این انقباضات به مفاصل است. هر عضله توسط یک نوار فیبری به نام تاندون به استخوانهای یک سمت مفصل اتصال دارد. کشیدگی های ایجاد شده در عضله یا تاندون آنرا strain می نامیم. پارگی ناشی از کشیدگی چه کامل باشد چه جزئی می تواند در عضله, محل اتصال عضله به تاندون یا در داخل تاندون اتفاق بیافتد که همگی اینها را strain می نامیم.
پایداری مفاصل مرهون وجود نوارهای فیبری است که استخوانها را به هم اتصال می دهند و حرکات مفصل را در جهتی خاص امکانپذیر و در برخی جهات محدود می کنند این نوارهای فیبری را رباط می نامیم و به کشیدگی یا پارگی رباطها در اثر اعمال فشار یا ضربه هم sprain می گوییم.
علل ایجاد strain و sprain - این دو صدمه دیدگی هنگامی رخ می دهد که بدن تحت فشار و استرس قرار گیرد. در جریان این فشار عضلات و رباطها در جهتی انقباض یا تحت فشار قرار می گیرند که برای آن جهت خاص یا آن مقدار خاص از نیرو توانایی کافی ندارند و این فشارهای خارج از توان منجر به کشیدگی یا پارگی آنها خواهد شد. فشارهای وارده به بدن می توانند ناگهانی یا بصورت مزمن و در اثر انجام حرکات تکراری و غیر صحیح باشد. علائم کشیدگی رباط و تاندون , عضله - درد مهمترین و اولین نشانه این آسیب است که می تواند بروز آسیب را بیان کند. در ورزش و تمرین بروز درد می تواند بدنبال یک حادثه خاص و ناگهانی و یا بتدریج و بدنبال حرکات مکرر و تکراری بصورت تدریجی رخ دهد.
- تورم ناحیه آسیب دیده تقریباً همیشه وجود دارد که ظهور آن می تواند ناگهانی یا بتدریج طی چند ساعت باشد. هرگاه فیبرهای تاندون, رباط یا عضله آسیب ببینند مقداری خونریزی رخ می دهد البته این خونریزی امکان دارد طول بکشد تا بطور واضح زیر پوست مشاهده شود ( کبودی ).
- بخاطر درد و تورم معمولاً عضلات اطراف ناحیه آسیب دیده دچار انقباض ( اسپاسم ) می شوند.
- بدن با ایجاد درد, تورم و اسپاسم سبب می شود که از آن ناحیه کمتر استفاده شود تا روند بهبودی آن زودتر رخ دهد.
چه موقع به پزشک مراجعه شود - معمولاً در کشیدگی های عضله و رباط درد طی 2-1 روز اول کمی تشدید می شود و بعد به سمت بهبودی می رود. چنانچه بعد از استفاده از داروهای ضد درد یا انجام حمایتهای اولیه از محل آسیب ( بالا نگه داشتن محل, یخ درمانی, بانداژ محل و استراحت ) درد بهبود نیافت یا اگر درد شدیدتر شد باید به پزشک مراجعه نمود.
- چنانچه در اطراف مفاصل بزرگ ( زانو, ران, آرنج و مچ دست ) بتدریج تورم ایجاد شود هم لازم است به پزشک مراجعه شود.
- چنانچه مشکوک به شکستگی استخوان یا دررفتگی مفصل هستید.
- چنانچه به دنبال آسیب دچار بی حسی و گزگز شده اید. ( بررسی آسیب عصبی )
- چنانچه ناحیه صدمه دیده سرد یا دچار تغییر رنگ شده است ( بررسی آسیب عروقی ) معاینات و بررسی ها - در مورد مکانیسم پرسیده شود که در اثر اصابت ضربه بوده یا مقاومت در برابر کشش یا ... .
- معاینه کامل محل آسیب از نظر حس, حساسیت در لمس و کبودی و تورم و ... .
- بررسی مفصل بالا و پائین محل آسیب دیدگی .
- شاید برای رد شکستگی همراه انجام رادیوگرافی توصیه شود. رادیوگرافی از بافت نرم ( عضله, تاندون, رباط ) تصویری نمی دهد. درمان کشیدگی های رباطی, تاندونی, عضلانی • مراقبت های اولیه در خانه :- استراحت به ناحیه آسیب دیده
- سرما درمانی با یخ در محل آسیب : کمک به کاهش تورم و اسپاسم می کند.
- بانداژ کردن محل آسیب با باندهای نواری و کشی: به کاهش تورم کمک می کند.
- بالا نگه داشتن محل آسیب بالاتر از سطح قلب.
- استفاده از داروهای ضد درد ( استامینوفن ) و ضد درد, ضد التهاب ( ایبوبروفن )
• درمان پزشکی :- گاهی بر حسب تشخیص پزشک برای کشیدگی های شدید و پاره شدگی ها استفاده از آتل لازم است.
- چنانچه پاره شدگی کامل در عضله یا رباط داشته باشیم جراحی لازم می شود. پیشگیری
- گرم کردن کافی ( حداقل 15 دقیقه ) قبل از ورزش
- انجام حرکات کششی مناسب ( که حداقل 20 ثانیه هر کشش طول بکشد ) بر روی عضلات درگیر در ورزش یا کار مربوطه.
- عدم انجام فعالیتهایی که می توانند سبب آسیب شوند و بدن آمادگی آنها را ندارد مثل بلند کردن اجسام سنگین.
پیش آگهی - هدف از درمان کشیدگی ها و پارگی های عضلانی, رباطی بازگشت به وضعیت قبل از آسیب دیدگی است لذا منظور این است که هدف بهبودی کامل است. زمان لازم برای بهبودی بستگی به شدت آسیب دارد. این زمان می تواند از چند روز در پیچ خوردگی مچ پا تا چند ماه در پارگی رباط زانو که جراحی شده است متفاوت باشد. |
منبع : رادیولوژی و طب ورزشی با تشکر از دکتر دانیال شریفی رضوی |
